کبد چرب الکلی چیست؟

افرادی که در زمینه مصرف نوشیدنی‌های الکلی زیاده‌روی می‌کنند ممکن است به کبد چرب الکلی دچار شوند. در این افراد کنار گذاشتن مصرف نوشیدنی‌های الکلی مهم‌ترین اقدام برای رفع کبد چرب الکلی است.

کبد چرب غیرالکلی چیست؟

کسانی که اصلا الکل نمی‌نوشند یا مقدار کمی مصرف نوشیدنی الکلی دارند و دچار بیماری کبد چرب می‌شوند، در واقع به کبد چرب غیرالکلی مبتلا شده‌اند. ما در ادامه این نوشته درباره کبد چرب غیرالکلی صحبت خواهیم کرد.

شاید بپرسید علائم کبد چرب غیرالکلی چیست. کبد چرب غیرالکلی در بیشتر موارد هیچ علامتی ندارد و وقتی دکتر به دلیل دیگری برای ما آزمایش خون شامل آنزیم‌های کبدی یا تصویربرداری پزشکی کبد و شکم (سونوگرافی، سی‌تی‌اسکن یا ام‌آرآی) می‌نویسد، تشخیص کبد چرب مطرح می‌شود.

کسانی که چاق یا به دیابت مبتلا هستند بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به کبد چرب هستند. متاسفانه درباره کبد چرب اطلاعات کامل نیست ولی به نظر می‌رسد این بیماری باعث افزایش احتمال بروز بیماری‌های قلبی عروقی هم می‌شود.

اگر کبد چرب با التهاب در سلول‌های کبدی همراه شود، علائم و مشکلات آغاز می‌گردد. التهاب باعث آسیب به سلول‌های کبدی می‌شود و هپاتیت چرب غیرالکلی (استئاتوهپاتیت غیرالکلی) پدید می‌آورد. در هپاتیت چرب غیرالکلی ممکن است به جای سلول‌های کبدیِ منهدم شده، بافت جوشگاهی یا فیبروز (مانند بافتی که در جای زخم شکل می‌گیرد) ایجاد شود. در این صورت، کبد به‌تدریج به سمت یک بیماری جدی به نام سیروز کبدی پیش می‌رود.

شایع‌ترین علت پیوند کبد در بسیاری از کشورهای دنیا، سیروز ناشی از هپاتیت چرب غیرالکلی است. اگرچه تعداد کمی از افراد مبتلا به کبد چرب به مرحله التهابی و هپاتیت وارد می‌شوند اما با توجه به عواقب خطرناک آن بهتر است زودتر برای کبد چرب چاره‌ای بیندیشیم.

درمان خانگی کبد چرب

اگر برای ما تشخیص کبد چرب مطرح شده، باید بسیار مراقب سلامت کبد خود باشیم و از هر عاملی که باعث آسیب به کبد می‌شود با جدیت خودداری کنیم. برخی از مواردی که ما را در حفظ سلامتی کبد یاری می‌دهد با هم می‌خوانیم.

1. ·         از مصرف نوشیدنی‌های الکلی بپرهیزیم
2. ·         برخی از داروها به‌خصوص داروهای گیاهی یا مکمل‌ها برای کبد ضرر دارند. مطمئن شویم داروها و مواد گیاهی که مصرف می‌کنیم برای کبد هیچ ضرری ندارند. به عنوان نمونه مصرف مقدار زیاد و مداوم استامینوفن می‌تواند به کبد آسیب برساند.
3. ·         مطمئن شویم که واکسن ضدهپاتیت ب را دریافت کرده‌ایم یا اگر شک داریم نسبت به دریافت آن اقدام کنیم. هپاتیت ب یک عفونت کبدی است که باعث التهاب می‌شود و به کبد به طور جدی آسیب می‌زند و با واکسن قابل پیشگیری است.
4. ·         سایر شرایط و بیماری‌هایی که باعث وخامت بیشتر کبد چرب می‌شوند را درمان کنیم. به عنوان نمونه، کنترل قند خون و کاهش وزن می‌توانند تاثیر مثبتی روی بهبود کبد چرب داشته باشند بنابراین بهتر است زیر نظر پزشک معالج چنین مواردی را کنترل نماییم.

داروی موثر روی کبد چرب

متاسفانه درمان دارویی با تاثیر قطعی که به تایید اداره نظارت بر غذا و داروی آمریکا رسیده باشد وجود ندارد. اگرچه انجمن بیماری‌های کبدی آمریکا تجویز مکمل ویتامین E و داروی پیوگلیتازون (داروی ضددیابت) را توصیه می‌کند اما متاسفانه این دو دارو برای همه با نتایج مفید همراه نبوده‌اند. همچنین مصرف زیاد این دو دارو با خطرات و عوارض جانبی خاص خود همراه هستند و حتما باید زیر نظر پزشک مصرف شوند.

اگر به مرحله هپاتیت چرب غیرالکلی رسیده‌ایم باید با دقت، زیر نظر پزشک، مراقب وضعیت سلامت کبد باشیم و هیچ دارویی را بدون مشورت با پزشک معالج مصرف نکنیم.

خبر خوب این است که پژوهش و مطالعه روی چندین داروی موثر ادامه دارد و امید آن می‌رود در آینده نه چندان دور یک یا چند داروی موثر برای درمان کبد چرب معرفی شوند و مجوز بگیرند.

اصلاح سبک زندگی برای درمان کبد چرب غیرالکلی

لازم است بدانیم که تغییر شیوه زندگی بیشتر از داروها در درمان کبد چرب نقش مثبت ایفا می‌کنند. بنابراین اگر می‌خواهیم از کبد چرب رهایی یابیم بهتر است با تمرکز و اراده خوب خودمان کارهای زیر را به اجرا بگذاریم.

کاهش وزن و لاغری

در بیشتر موارد از دست دادن پنج درصد وزن کنونی با یک رژیم لاغری برای بهبود نتایج آزمایش کبدی و کم شدن مقدار چربی موجود در کبد کفایت می‌کند. کم کردن وزن در حد ده درصد وزن فعلی گاهی روی التهاب کبد هم تاثیر مثبت می‌گذارد و حتی روند ایجاد بافت‌های جوشگاهی (یا همان فیبروز) را معکوس می‌کند و ترمیم درست آسیب‌های قبلی کبد را میسر می‌سازد.

دقت کنیم که کاهش وزن سریع برای کبد مضر است و نباید در هفته بیشتر از نیم تا یک کیلوگرم لاغر شویم. لاغری سریع، التهاب و آسیب کبدی را بیشتر می‌کند و ضرر دارد.

اگر با مشورت پزشک و کارشناس تغذیه نتوانیم به وزن مورنظر برسیم شاید بهتر باشد با پزشک معالج درباره گزینه‌های جراحی لاغری هم مشورت کنیم. لاغری برای سلامت کبد بسیار اهمیت دارد.

ورزش های هوازی

به نظر می رسد تمرینات ورزشی هوازی میزان چربی موجود در کبد را کم می کند. همچنین اگر تمرینات با شدت زیاد را در برنامه ورزشی خود قرار دهیم به نظر می رسد باعث کاهش میزان التهاب کبد هم می شود. نتایج مطالعات پزشکی نشان می دهد تاثیر ورزش از تاثیر کاهش وزن مستقل است و تاثیر مثبت ورزش به لاغری افزوده می شود.

تغذیه سالم

رژیم غذایی مدیترانه‌ای بهترین رژیم غذایی به شمار می‌رود که می تواند سلامت کبد را تضمین کند. رژیم غذایی مدیترانه‌ای بر مصرف بیشتر میوه و سبزی و غلات سبوس دار، حبوبات و مغزیات تمرکز دارد و به جای کره و انواع روغن، روغن زیتون را پیشنهاد می کند. در این رژیم، مصرف گوشت قرمز بسیار کاهش می‌یابد و ماهی و تا حدودی مرغ جای آن را می‌گیرد.

نوشیدن قهوه

چند مطالعه پزشکی وجود دارند که نشان می‌دهند مصرف قهوه (روزی دو فنجان) احتمال التهاب و ایجاد بافت جوشگاهی در کبد را کاهش می‌دهد. البته دقت کنیم که گاهی قهوه برای سایر موارد سلامتی ما ممکن است مضر باشد و در مصرف آن احتیاط به خرج دهیم.