در این مقاله قصد داریم در مورد شرکت‌های صنایع پایین دستی پتروشیمی ایران صحبت کنیم و از نزدیک با محصولات آن‌ها آشنا شویم. صنایع نفتی و گازی با توجه به ماهیت، عملیات اجرایی و کاربری‌شان به سه دسته صنایع بالادستی، صنایع میان دستی و صنایع پایین دستی تقسیم می‌شوند؛ اما از آنجایی که در اکثر تقسیم‌بندی‌ها، عملیات و قانون‌گذاری‌ها، صنایع میان دستی همواره در کنار صنایع پایین دستی پتروشیمی قرار می‌گیرند، می‌توان این‌گونه گفت که عملیات اجرایی صنعت نفت و گاز به دو بخش عمده صنایع بالادستی و صنایع پایین دستی تقسیم می‌شود. اگر شما هم در مورد محصولات صنایع پایین دستی و شرکت‌های توزیع‌کننده این محصولات کنجکاو هستید، تا انتهای این مطلب ما را همراهی کنید.

صنایع بالادستی (UpStream) و صنایع پایین دستی (DownStream)

صنایع بالادستی پتروشیمی ایران به عملیات اجرایی جستجو، اکتشاف، تحقیقات، حفاری، استخراج و تولید نفت خام و گاز طبیعی گفته می‌شود. صنایعی که در این حوزه فعالیت می‌کنند مشغول انجام تحقیقات میدانی برای پیدا کردن میادین نفتی و گازی بالقوه زیرزمینی و زیردریایی هستند و پس از پیدا کردن میادین جدید، عملیات حفاری، احداث چاه و اسکله، استخراج نفت خام و گاز طبیعی و انتقال آن‌ها به سطح زمین را برعهده می‌گیرند. از همین رو، گاهی از صنایع بالادستی پتروشیمی به‌عنوان صنایع اکتشاف و تولید نیز نام ‌برده می‌شود.

به عبارت دیگر، تمام موارد زیر جزو مسئولیت‌ها و فعالیت‌های اصلی صنایع بالادستی پتروشیمی است:

انجام مطالعات کلی و جامع در مورد میادین گازی و نفتی

بهره‌برداری و صیانت از منابع گازی و نفتی کشور

استخراج و انتقال

ذخیره‌سازی

صادرات

نقشه‌برداری

زمین‌شناسی

مطالعات ژئوفیزیک و ژئوشیمی

خدمات فنی چاه‌ها

تزریق گاز، آب، هوا 

احداث و توسعه تأسیسات و صنایع وابسته

تحدید حدود

حفاظت و حراست از تأسیسات

تمام این فعالیت‌ها برای استخراج نفت و عرضه آن به صنایع پایین دستی انجام می‌شود.

در سمت مقابل، صنایع پایین دستی قرار دارند که کلیه عملیات پالایش و تصفیه نفت خام و گاز طبیعی را بر عهده ‌گرفته و مواد اولیه و مشتقات نفتی را از هم تفکیک می‌کنند. مواد تفکیک‌شده در پالایشگاه‌ها و شرکت‌های پتروشیمی در صنایع مختلف و برای تولید انواع کالاها مورد استفاده قرار می‌گیرند.

عملیاتی مانند توزیع نفت، گاز و مشتقات آن‌ها مانند بنزین، گازوئیل، روغن‌ها، حلال‌ها، روان‌کننده‌ها، آسفالت، رنگ‌ها، چسب‌ها، سوخت کوره‌ها، گریس‌ها، کودها و آفت‌کش‌های صنعتی، پروپان، اتانول، متانول، آمونیاک، بنزن و مواد اولیه تفکیک‌شده دیگر در بین بازارهای داخلی برعهده شرکت‌ها و صنایع پایین دستی پتروشیمی است.

اهمیت صنایع پایین دستی 

متن جایگزین: اهمیت صنایع پایین دستی پتروشیمی

صنایع پایین دستی نقش بسیار مهمی در اقتصاد کشور دارند. درواقع صنایع پایین دستی به‌صورت مستقیم با بازار و مصرف‌کننده در ارتباط هستند و نقش بسیار مهمی در تأمین نیازهای داخلی، اشتغال‌زایی، توسعه صادرات و حضور در بازارهای بین‌المللی دارند. اگر شرکت‌های صنایع پایین دستی حمایت نشوند و به مشکل بخورند، فعالیت شرکت‌های مادر و صنایع بالادستی را نیز مختل کرده و اقتصاد کل کشور را که مبتنی بر صادرات نفتی است، دچار مشکل می‌کنند.

بنابراین کیفیت فعالیت صنایع پایین دستی پتروشیمی بسیار حائز اهمیت است. برخی از مزایای وجود شرکت‌های صنایع پایین دستی پتروشیمی به شرح زیر است:

جلوگیری از خام فروشی که ضرر اقتصادی بسیار بالایی دارد

کمک به افزایش صادرات غیرنفتی

ایجاد ارزش‌افزوده بالا

توزیع عادلانه ثروت در کشور

توزیع و تقویت تعاونی در سطح ملی

این اهداف با ایجاد امنیت برای سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی، ایجاد زیرساخت‌های موردنیاز و جلوگیری از خام فروشی به‌راحتی حاصل خواهند شد.

لیست محصولات صنایع پایین دستی 

برخی از مهم‌ترین و پرفروش‌ترین محصولات صنایع پایین دستی به شرح زیر است:

پروپان

پلی‌اتیلن ترفتالات

پلی وینیل کلراید

پلی‌اتیلن سبک

پلی استایرن معمولی، مقاوم و نسوز

اکریلونیتریل بوتادین استایرن

پلی‌اتیلن سنگین تزریقی

پلی پروپیلن نساجی و شیمیایی

پلی‌اتیلن سبک و سنگین تزریقی

سود کاستیک

پرپان مایع

PVC

برش سنگین

کریستال ملامین

بوتادین

بنزن

پارازایلین

آروماتیک

تولوئن

گاز بوتان

اوره پریل

آمونیاک گاز و مایع

سوخت کوره

اسید استیک

اوره گرانوله

منو اتیلن گلایکول و دی اتیلن گلایکول

شرکت‌های توزیع‌کننده محصولات صنایع پایین دستی پتروشیمی

شهید تندگویان

غدیر

قائد بصیر

کردستان

بندر امام

پارس

تبریز

پردیس

جم

رازی

زاگرس

بیستون

شیراز

فن آوران

کارون

مارون

خراسان

برزویه

شازند

سخن پایانی

در این مقاله درباره شرکت‌های صنایع پایین دستی پتروشیمی ایران صحبت کردیم و از نزدیک با برخی از مهم‌ترین محصولات آن‌ها و شرکت‌های توزیع‌کننده آشنا شدیم. همچنین با مفهوم صنایع بالادستی و پایین دستی پتروشیمی ایران آشنا شدیم و نکاتی را در مورد اهمیت صنایع پایین دستی آموختیم.