بیشترین محصولات تولید شده توسط پتروشیمی‌ها در دوسال گذشته چه بوده و برای چه مصارفی استفاده می‌شوند

صنعت پتروشیمی یکی از صنایع بسیار سودآور در ایران است. به‌دلیل وجود منابع نفت و گاز در کشورمان، این صنایع می‌توانند با تولید مواد پتروشیمی و عرضه آن‌ها در بازارهای داخلی و خارجی، درآمدزایی داشته باشند. البته که باید توجه داشت نوسان ارز و تغییر قیمت اقلام مختلف در صنایع، روی قیمت و میزان فروش محصولات پتروشیمی تاثیر می‌گذارد. با این‌حال، شرکت‌های پتروشیمی ایران توانسته‌اند در دو سال اخیر، با وجود مشکلاتی مانند تحریم و نوسان قیمت ارز،‌ کماکان بازار فروش خوبی داشته باشند. اوره، پلی اتیلن، پلی پروپیلن، پلی اورتان،‌ ملامین و آمونیاک، از جمله پرفروش‌ترین مواد پتروشیمی در دو سال اخیر در ایران بوده‌اند. در ادامه در مورد بیشترین محصولات و مواد پتروشیمی در دو سال گذشته بیشتر خواهیم گفت.

محصولات پتروشیمی پر تکرار در ایران

تعیین دقیق بیشترین محصولات تولیدی پتروشیمی‌ها در سال‌‌های اخیر، با توجه به تقاضاهای فصلی، سبد تولیدی هر شرکت پتروشیمی و البته نوسانات و نیازهای بازار، کار خیلی آسانی نیست. با این‌حال با توجه به گزارش‌های مالی و آمارهای منتشر شده توسط این شرکت‌ها، می‌توان مهم‌ترین محصولات تولید شده در دوسال اخیر را به چند گروه تقسیم کرد:

• محصولات بنیادی
• محصولات واسطه
• محصولات  نهایی

هر کدام از این محصولات، کاربردهای مختلفی در صنایع گوناگون دارند. در ادامه در مورد هرکدام از آن‌ها بیشتر خواهیم گفت.

محصولات  بنیادی پتروشیمی

محصولات بنیادی طی فرآیندهای پایه‌ای از گاز و نفت به‌دست می‌آیند. این محصولات به‌عنوان مواد اولیه در بسیاری از صنایع استفاده می‌شوند. مهم‌ترین محصولات بنیادی که در دو سال اخیر در شرکت‌های پتروشیمی تولید زیادی داشته‌اند عبارتند از:

• پلی پروپیلن: این ماده به‌عنوان یکی از مهم‌ترین محصولات پتروشیمی و از واحدهای الفین است. پروپیلن به شکل گاز تولید شده و میزان تقاضا برای این ماده پتروشیمی این روزها بسیار زیاد شده است. از پروپیلن در ساخت رنگ‌ها، پلاستیک‌ها، ‌فیبرهای مصنوعی، نساجی، لوازم خانگی، لوله و اتصالات، رزین و خودرو استفاده می‌شود. شرکت‌های پتروشیمی پارس و مارون، از جمله تولید کنندگان پروپیلن در دو سال اخیر بوده‌اند.
• پلی اتیلن: یکی از مواد پلیمری ساخته شده در صنعت پتروشیمی، پلی اتیلن است. پلی اتیلن هم از جمله مواد الفین است. این ماده از واحدهای اتیلن تشکیل شده که به‌صورت زنجیره‌ای و به‌دنبال هم قرار گرفته و مولکول پلی اتیلن را تشکیل می‌دهند. از پلی اتیلن در صنایع لاستیک، پلاستیک، قطعات خودرو، اسباب‌بازی، فیلم، بسته‌بندی و ... استفاده می‌شود. پتروشیمی‌های مارون، شازند و امیرکبیر بیشترین میزان پلی اتیلن را در دو سال اخیر تولید کرده‌اند.
• پلی اورتان: پلی اورتان یکی دیگر از ترکیبات شیمیایی است که در محصولات عایق زیاد کاربرد دارد. پلیمرهای پلی اورتان دوام، انعطاف‌پذیری و مقاومت در برابر رطوبت دارند. از این ماده در ساخت فوم‌های مختلف استفاده می‌شود و از این فوم‌ها در ساخت پانل‌های عایق، قطعات خودرو مانند داشبورد و سپر، جرم مصنوعی، چسب‌ها،‌ اسباب‌بازی، صنایع حمل و نقل جاده‌ای و ریلی و ... استفاده می‌شود. پتروشیمی‌های کارون و جم از جمله تولید‌کنندگان این ماده در ایران هستند.
• پلی استایرن: یکی دیگر از پر استفاده‌ترین محصولات پلیمری پتروشیمی، پلی استایرن است. این ماده در تولید ظروف یک‌بار مصرف، عایق های حرارتی، محصولات الکترونیکی،‌ لوازم خانگی و ... استفاده می‌شود. شرکت پتروشیمی تبریز یکی از بزرگترین تولیدکنندگان پلی استایرن در ایران است که در دو سال اخیر حجم زیادی از این ماده را به بازار عرضه کرده است.

محصولات واسطه پتروشیمی

• پلی وینیل کلرید: این ماده یکی از مهم‌ترین پلیمرهای تولیدی شرکت‌های پتروشیمی است که مصارف بسیار زیادی دارد. از این ماده در ساخت محصولات ساختمانی،‌ لوله و اتصالات، کفپوش، پنجره، درب‌ها و ... استفاده می‌شود.
• کریستال ملامین: این محصول که یک پودر سفید با بویی مانند آمونیاک است، از محصولات واسطه پتروشیمی است که مصارف بسیار زیادی در صنایع مختلف دارد. از ملامین در ساخت محصولاتی مانند پنل‌های دیواری،‌ تجهیزات الکترونیکی، پلاستیک، صنایع هواپیمایی، کشاورزی، تولید ورقه‌های ام‌دی‌اف و ... استفاده می‌شود.

محصولات نهایی پتروشیمی

این محصولات به‌صورت مستقیم هم توسط صنایع مختلف و هم توسط عموم مردم استفاده می‌شوند. از مهم‌ترین محصولات نهایی به این موارد می‌توان اشاره کرد:

• متانول: این ماده به‌عنوان یکی از مواد اولیه و اصلی در ساخت رزین‌ها و تولید اسید استیک استفاده می‌شود. پتروشیمی‌های خارک، زاگرس و مرجان از تولیدکنندگان بزرگ متان در ایران هستند.
• آمونیاک: آمونیاک ماده‌ای شیمیایی است که در تولید کودهای شیمیایی و مواد منفجره استفاده می‌شود. پتروشیمی‌های خراسان، رازی، مسجد سلیمان، پردیس و شیراز از جمله تولیدکنندگان آمونیاک در ایران هستند.
• اوره: از اوره به‌عنوان یک کود شیمیایی پرمصرف در صنایع کشاورزی استفاده می‌کنند. پتروشیمی نوری،‌ تولید کننده اصلی اوره در ایران است.
• بوتادین: این ماده شیمیایی هم در تولید لاستیک مصنوعی و بعضی مواد شیمیایی استفاده می‌شود. پتروشیمی تخت جمشید، تولیدکننده اصلی بوتادین در ایران است.

با توجه به تقسیم‌بندی که گفته شد، با محصولات تولیدی پتروشیمی در ایران آشنا شدیم. در این میان،‌ اوره، پروپیلن،‌ پلی استایرن، پلی اتیلن و پلی اورتان، بیشترین تولید را در دوسال گذشته داشته‌اند.

سخن پایانی

شرکت‌های پتروشیمی در دو سال اخیر، علی‌رغم چالش‌های موجود در اقتصاد کشورمان، توانسته‌اند تولید خود را در سطح خوبی ادامه دهند. بعضی از این شرکت‌ها مانند پتروشیمی نوری، تخت جمشید، پارس، جم و بسیاری دیگر، توانسته‌اند با تولید مواد پتروشیمی در هر سه گروه بنیادی،‌ واسطه و نهایی، نقش مهمی را در ایجاد درآمد در بازار ایران و بازارهای جهانی داشته باشند.